Mystiek ervaren – Ben-Ami Scharfstein
Mystiek ervaren geeft een rationele analyse van een type ervaren dat algemeen beschouwd wordt als niet-rationeel. Vanuit een gepassioneerde betrokkenheid, maar met de distantie van de westerse wetenschapper biedt prof. Scharfstein met behulp van de moderne psychologie een kritisch inzicht in de verschillende vormen van mystieke ervaringen.
Mystiek ervaren geeft uitvoerige beschrijvingen van westerse en oosterse mystici, waaronder zulke uiteenlopende figuren als de Griekse filosoof Proclus, de heilige Bernardus van Clervaux, de Amerikaanse psycholoog William James, de moslim Al-Ghazali en tal van boeddhistische, hindoeïstische en tantristische mystici. Daarenboven geeft het boek inzicht in mystieke technieken en in de theoretische bewijsvoeringen die verschillende mystici en mystieke scholen voor hun mystieke standpunt en hebben ontwikkeld, en in de overeenkomst tussen de bewustzijnstoestand de mysticus en het scheppingsproces van westerse schrijvers en kunstenaars als Rilke, Sartre, Van Gogh en Rodin, en mystiek geïnspireerde fysici als Schrodinger en Einstein.
Ook de raakvlakken van de psycho-analyse van Freud met mystieke ideeën, en met name de yoga van Patanjali, en de raakvlakken van het mystieke gedachtegoed met de psychose worden besproken.
Mystiek ervaren is een bijzonder waardevol boek dat aansluit op een vraag in deze tijd.
Recensie
Dit boek over mystiek is de vertaling van een in 1973 in het Engels verschenen boek. Het laat zich echter aanzien dat dit Engelse boek ook een vertaling is en wel uit het Duits (vermoedelijk van een boek uit de 60er jaren). De vraag is dan: waarom een dergelijk toch al vrij oud boek vertaald? Temeer daar er de laatste jaren zeer veel over mystiek is geschreven, literatuur die dus niet verwerkt is. Het boek maakt daarom voor de kenner aan de ene kant een enigszins achterhaalde indruk. Aan de andere kant geeft de auteur, die zeer deskundig is, veel materiaal uit de mystiek van de wereldreligies en zijn zijn visie en analyse interessant. Zijn opzet is een wetenschappelijke analyse te geven van de mystiek, maar duidelijk is dat mystiek bij voorbaat voor hem een goede zaak is. Ook besteedt hij aandacht aan meditatietechnieken. Hoewel dus niet up to date toch een interessant boek dat in een bibliotheek niet misstaat. Voor de meer ontwikkelde geïnteresseerden boeiende lectuur.
(NBD|Biblion recensie, R. Kranenborg)