Lof der Mediterranee

Mediterranee – Martine Prange

Lof der Méditerranée biedt een verrassende interpretatie van Nietzsches meest persoonlijke boek De vrolijke wetenschap. Op heldere, compacte en toegankelijke wijze zet deze mooie studie uiteen hoe Nietzsche na zijn vertrek uit het ziekmakende Noorden hoop en genezing vindt in Italië.

In Italië komt Nietzsche tot het besef dat zijn gezondheidsproblemen het product zijn van de Duitse cultuur, die vanwege haar christelijke, romantische en nationalistische karakter als geheel ‘ziek’ is. Niet alleen hij zelf, maar heel Duitsland heeft dringend genezing nodig, diagnosticeert hij. In De vrolijke wetenschap (1882/1887) rekent Nietzsche daarom af met alles wat ziek en Duits is: het gelijkheidsdenken, de naastenliefde, de plichtethiek, de dweperige, romantische smaak in de kunst, de pessimistische levensvisie en het idealisme in de wetenschap. Daartegenover schetst hij het hoopvolle beeld van de gezonde, sensualistische filosoof-kunstenaar, de ‘vrolijke wetenschapper’. Hoe die eruit ziet en hoe hij zich verhoudt tot de opposities noord-zuid en ziekte-gezondheid, verheldert dit boek aan de hand van uitgebreide tekstbesprekingen van ‘de dood van God’, de leren van de ‘amor fati’ en de `eeuwige terugkeer’, en van Nietzsches gedicht ‘In het Zuiden’. Als belangrijke achtergronden fungeren daarbij Nietzsches breuk met Wagner, zijn nieuwe smaak voor de lichtvoetige muziek van de ‘opera buffa’ en zijn intellectuele verwantschap met Goethe, die met zijn heldere kunstenaarsblik Nietzsches nieuwe model wordt van de ware filosoof.

Niet eerder is zo overtuigend aangetoond dat Nietzsches verblijven in Italië doorslaggevend zijn geweest voor zijn anti-nationalisme, zijn zorg om Europa en zijn liefde voor het leven.

Autur

Martine Prange (1969) studeerde filosofie en literatuurwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam en de Erasmus Universiteit Rotterdam. Sinds 2002 is zij als promovendus verbonden aan de faculteit wijsbegeerte van de Rijksuniversiteit Groningen, waar zij werkt aan een dissertatie over de ontwikkeling van Nietzsches idealen voor de Europese cultuur in relatie tot zijn muziekesthetica, onder de titel Nietzsche’s Ideal Europe’. Daarnaast publiceert ze artikelen voor verschillende bladen, o.a. recensies over Turkse literatuur voor het dagblad Trouw.