Wu Tao-tzu Een mythe

Wu Tao-tzu Een mythe – Sven Lindqvist

Wu Tao-tzu Een mythe (1967) is een de centrale werken van de Zweedse literatuur uit de jaren zestig, de tijd waarin in Zweden de zelfgenoegzaam-heid van de socialistische idylle plaats maakte voor een nieuwe kritische in-stelling: de klassenmaatschappij was alleen verdoezeld, ideologieën bleken niet dood, welvaart was betrekkelijk en verantwoordelijkheid jegens de Derde Wereld werd niet serieus genomen.
Sven Lindqvist (geboren in 1932) ontving zijn beslissende impulsen van een verblijf in het Verre Oosten. In Wu Tao-tzu stelt hij dat wij ons als Europeanen schuldig hebben gemaakt aan `een onrechtvaardige beschouwing’. Hij concentreert zich bij zijn analyse vooral op de werkzaamheden van de kunstenaar. Heeft de kunstenaar, gezien de nood in de wereld, bestaansrecht in onze tijd? Het is duidelijk dat Hermann Hesses Das Glasperlenspiel, dat aan Wu Tao-tzu ten grondslag ligt, zeer uiteenlopende reacties bij Lindqvist heeft opgeroepen en dat de marxist in hem voortdurend overhoop ligt met de estheet. Linkse kringen hebben Lindqvist naar aanleiding van dit boeiende werk van defaitisme beschuldigd. Lindqvist presenteert, in het laatste hoofdstuk, de toekomst alsof deze al voorhanden zou zijn en hij laat zien welke gevolgen een onderwerping aan de huidige situatie zou hebben. Wat een negatief antwoord schijnt te zijn is in feite een positieve vraag aan de lezer: Hoe komen we uit deze impasse?

Recensie

Geinspireerd door Herman Hesse’s Het Kralenspel stelt Lindqvist in korte, heldere stukken proza, lyrisch proza en reisimpressies de vraag aan de orde of de kunstenaar nog bestaansrecht heeft in onze tijd. Vanuit zijn ervaringen in het Verre Oosten, met name China, India en Afghanistan, beschrijft hij, midden in de roerige jaren zestig, hoe de houding van de westerse mens tot een steeds grotere kloof tussen Europa en Azie leidt. Deze literair zeer hoogstaande en tegelijkertijd nog steeds actuele beschouwingen zijn moeilijk onder een noemer te vangen. Wellicht laten ze zich nog het beste omschrijven als een ‘documentaire roman’ een genre dat in Zweden zeer grote invloed heeft gehad. Het directe beroep dat Lindqvist op de lezer doet, zich bewust te worden van ieders verantwoordelijkheid voor de toekomst van onze wereld, zal menigeen zeker aanspreken.
(NBD|Biblion recensie, J.A.A. Bogaerts)