Ontmoetingen met de aartsengel

Ontmoetingen met de aartsengel – Stephen Mitchell

Wanneer de aartsengel Gabriël verschijnt aan een verteller die een bestseller heeft geschreven met de titel Tegen de engelen, komt ons hele wereldbeeld op zijn kop te staan. Wat is het wezen van zaligheid? Wat voor spelletjes doen engelen? Hoe bedrijven engelen de liefde? Gabriël geeft een bijzonder erotische en ontroerende demonstratie daarvan, en laat Stephen Mitchel ons, nadat hij bij de verteller is weggegaan, ademloos achter. Verderop in het boek neemt hij ons mee op een rondleiding door de hemelen, waar hij ons, onder meer, voorstelt aan de geest van William Blake. De drie hoofdstukken die bestaan uit gesprekken tussen Gabriël en de verteller – en die verrassend, poëtisch, leerzaam, geestig en onwaarschijnlijk realistisch zijn – zouden weleens net zo fascinerend kunnen zijn voor lezers met een grote hekel aan engelen als voor degenen die dol op hen zijn.

Ontmoetingen met de aartsengel gaat echter in de eerste plaats over mensen, en niet over engelen. Het hoofdgedeelte is de geschiedenis van de spirituele ontwikkeling van de verteller, die een hoogtepunt bereikt in zijn verlichtingservaring. Het is een ambitieus, nauwgezet en soms heel vrolijk verhaal over zijn poging door te dringen tot de kern van het leven, tot vragen als hoe we behoren te leven, wat waarheid is, hoe we kunnen reageren op het kwaad. Onderweg zijn er tal van ontmoetingen: met Thomas van Aquino, Spinoza, Rilke en de denkbeeldige theoloog Benjamin ibn Ezra, met een gemeenschap van broccoli rokende chassidim, met de strenge, veeleisende joodse zenmeester, met het boek job en de Maagd Maria, met de geest van Hitler, de hemel van de fundamentalisten, de al te uitbundige engel Shiriël en met Martin Buber en de kat van Buber.

‘Ontmoetingen met de aartsengel van Stephen Mitchell is een levendig en merkwaardig boek dat bezield wordt door een intens spiritueel elan. De beschrijvingen van de zentraining overtreffen alles wat ik eerder heb gelezen, en dragen ertoe bij dat dit boek een overtuigende spirituele autobiografie is geworden.’ Harold Sloom

‘Ik heb Ontmoetingen met de aartsengel met groot genoegen gelezen – ik vond het fascinerend, diepzinnig, enorm ambitieus en buitengewoon geestig. Het is een schitterend boek.’ Elaine Pagels

Stephen Mitchell heeft gestudeerd in Amherst, aan de Universiteit van Parijs en in Yale. Tot zijn vele boeken behoren The Book of Job, Tao Te Ching, Parables and Portraits, The Gospel According to Jesus, A Book of Psalms, Ahead of All Parting: The Selected Poetry and Prose of Rainer Maria Rilke en Genesis.

Recensie

Dit is een wonderlijk boek. Het gaat onder andere over de aartsengel Gabriël, inderdaad zoals wij die uit de Bijbel kennen. Een uiteenzetting over deze aartsengel in de traditionele zin is het echter geenszins. Het is inderdaad de engel die Maria de blijde boodschap bracht, maar daarmee houdt het verband met de Bijbel wel ongeveer op. De schrijver, die eerder schreef over de Bijbel en de dichter Rilke, beoefent onder andere het Zen-Boeddhisme en probeert door meditatie en contact met leermeesters tot grotere geestelijke hoogte te komen. Dat lukt hem slechts ten dele. Niettemin heeft hij enkele ontmoetingen met de aartsengel en wel op twee verschillende manieren: de engel verschijnt hem in in menselijke gedaante en hij wordt door de engel via een uittreding meegevoerd naar de hemelen. Deze ontmoetingen maken de kern van het boek uit. Het verslag daarvan komt authentiek over: de schrijver wordt meegevoerd langs hemelen van verschillende niveaus waar hij onder anderen Thomas van Aquino en Dante ontmoet. Het probleem bij de weergave van dit soort ervaringen is dat aardse woorden tekort schieten en soms een verkeerd beeld geven. In die zin laat het boek soms naast indrukwekkende ervaringen een verwarrend beeld achter. (Biblion recensie, Dr. H. Chr. van Bemmel)