Heel de mens

Heel de mens – Han Fortmann

Fortmann is ‘een der merkwaardigste publicisten in het na-oorlogse Nederland. Hij beheerste als weinigen de kunst een boeiend artikel te schrijven. Hij maakte in een heldere, prettige stijl wetenschappelijke methoden en inzichten toegankelijk voor de gemiddeld-ontwikkelde lezer en wist die wetenschap aan te wenden in het bredere kader van levensbeschouwelijke vorming. Zijn redevoeringen en brochures, artikelen en essays komen alle daarin overeen dat ze even beknopt als helder, even leesbaar als diep zijn …

Fortmann is een meditatief man, die door zijn werk anderen minder tracht te overtuigen dan wel hen aan het denken wil zetten. Deze bescheidenheid, bewijs voor een welhaast oeverloze verdraagzaamheid en diep besef van de verwikkeldheid der dingen, blijkt overtuigender dan alle pamfletten of dogmatismen bij elkaar. En vooral ook: ze maakt minder blasé door te bewijzen dat de waarheid troostrijk kan zijn.

Het merkwaardigste van Fortmanns oeuvre lijkt mij wel te zijn, dat hij in staat is geweest in deze vorm en stijl zijn gedachten over godsdienst en cultuur, over gezondheid en vroomheid uit te drukken. Voor velen heeft Fortmanns werk als een bevrijding gewerkt. En in de ontreddering die deconfessionalisering en desacralisatie met zich brachten heeft hij zeker zo velen een houvast weten te geven …

Hij blijkt nog steeds onze tijdgenoot. Hij spreekt over problemen die ons nog altijd bezig houden en wijst op mogelijke oplossingen die nog altijd de moeite van het proberen waard zijn …
Geïnspireerd door het christendom heeft hij de mens ernstig willen nemen, ook in diens feitelijke armoede en kwetsbaarheid. En daarin heeft hij een grootheid in die mens mogen ontdekken, die hemzelf en hen die hij via zijn werk van zijn ontdekking deelgenoot maakte, veel goed heeft gedaan en in staat gesteld tot waardevolle dingen.’

Deze regels uit een uitvoerige beschouwing in het literaire maandblad ‘Raam’ lijken als geschreven voor ‘Heel de mens’. Deze bundel bestaat uit een twintigtal artikelen, die in allerlei brochures en periodieken sinds ’58 verschenen waren en waarvan de meeste onvindbaar waren. Ze blijken nog altijd actueel en waardevol.

alle boeken van Han Fortmann