Dieptepsychologie en exegese

Dieptepsychologie en exegese – Eugen Drewermann

Met een religieuze tekst kunnen wij geen contact krijgen, als wij die alleen maar beschouwen als een getuigenis uit vervlogen tijden. Het is niet voldoende, aan te tonen hoezeer de voorstellingswijzen en uitingsvormen ook in de bijbel gebonden zijn aan een bepaalde tijd en cultuur. Juist naar de blijvende, alle culturele kaders te boven gaande beteken[s van de bijbelteksten moet worden gezocht. De dieptepsychologie maakt het mogelijk, de ‘onhistorische’ teksten in de bijbel, de mythen, sprookjes, sagen en legenden, te lezen als even zovele manieren om toegang te krijgen tot symbolen, die ons in het heden kunnen aanspreken. Het gaat erom, de blijvende waarheid van deze literaire genres te begrijpen, en ze te verstaan vanuit hun ware centrum, de droom. Dit boek wil de noodzaak funderen van een archetypische hermeneutiek van de geschiedenis. Aan de hand van de methoden van de droominterpretatie en het psychotherapeutische proces in de omgang met de menselijke taal en menselijke ervaringen wordt aangegeven, welke regels en technieken een sleutel kunnen vormen tot het verstaan van de bijbel voor het eigen leven. De dieptepsychologie heeft ons het wetenschappelijk instrumentarium daartoe aangereikt. Het gaat erom, een verband te scheppen tussen de teksten en de dromende krachten in de diepe lagen van de menselijke psyche, en daarmee een brug te slaan tussen bijbelwetenschap en het grote erfgoed van de godsdiensten der mensheid, zoals dat tot uiting komt in godsdienstgeschiedenis, etnologie, literatuur, rite en cultus.

Recensie

De hermeneutiek is een wetenschappelijke methode die ook wel ‘Verstehen’ genoemd wordt, het begrijpen van gehelen zonder al te veel reductie. In dit boek wordt een hermeneutiek van de geschiedenis van de bijbel voorgestaan. Het uitgangspunt is discutabel, men zou met de teksten van de bijbel geen contact krijgen als men ze louter als getuigenissen beschouwt. Dat er uit verhalen, parabels, mythen, sagen en legenden meer te halen valt, is genoegzaam bekend. En ook dat de bijbel zich leent voor allerlei soorten uitleg en interpretatie. Wat deze auteur doet, is op een dwingende manier dieptepsychologische betekenissen vastknopen aan bijbelse thema’s. Hij wekt de indruk dat we de blijvende waarheid van de literaire genres alleen kunnen verstaan vanuit hun ware centrum, de droom. Het is een moeilijk doordringbaar en ietwat irritant dwingerig boek geworden, ook al door de loodzware woordkeus en overvolle bladspiegel. Eerder verscheen ‘Beelden van verlossing’.
(Biblion recensie, Redactie)