Lieve Erasmus

Lieve Erasmus – Barber van de Pol

‘Waar het goed is, daar is mijn vaderland,’ zei Erasmus. Hij is na Rembrandt Nederlands beroemdste erflater, maar het is de vraag of hij blij was geweest met zo’n band met een land. Vanaf zijn vijfentwintigste was hij op reis, in zijn hoofd, naar de bronnen van de beschaving, maar ook lijfelijk, naar de plaatsten waar hij interessante personen kon ontmoeten of zijn werk kon verspreiden. Pausen, vorsten en kunstenaars als Dürer en Holbein beschouwden hem als het licht van hun tijd. De drukkerij was voor hem meer een trefpunt van geleerdheid dan de universiteit. Barber van der Pol reisde langs de plekken waar de grondlegger van het humanisme en de reformatie in Noord-Europa het langst heeft gewoond en gewerkt. Zij volgde daarbij de route van een tv-ploeg die een reeks van vijf documentaires over ‘de eerste Europeaan’ maakte.

De afstand van vijf eeuwen dwingt tot verbeelding. Van der Pol koos Erasmus zelf als virtuele reispartner en merkte dat het goed verkeren is met deze verlichte, soms belasterde, vaak zeer geestige figuur.

‘Lieve Erasmus,’ is een inlevende benadering van een vrijdenker van alle tijden.

Recensie(s)

In dit boek ‘verkeert’ de hispaniste, vertaalster en journaliste Barber van de Pol met uitspraken van Erasmus. Ze becommentarieert die en trekt ze binnen het kader van het Nederland van onze tijd. Belangstellenden die weinig of niets over Erasmus weten, lijken met de hulp van dit boek hun gebrekkige kennis te kunnen bijspijkeren, maar vermoedelijk zal de materie de meesten van hen wat te taai zijn. De auteur veronderstelt immers stilzwijgend veel voorkennis en de zaken die ze becommentarieert, trekken hapsnap aan het lezersoog voorbij alsof die lezer zappend voor het tv-scherm zit. Haar onderwerp benadert ze op losse conversatietoon vanuit een hier-en-nu-perspectief en ze knuffelt Erasmus dermate dat ze hem eerder verstikt dan omarmt. Lezers die een historische benadering prefereren, zullen vermoedelijk snel afhaken.
Het boek sluit aan bij de vijfdelige documentaireserie ‘Sporen van Erasmus’ van Annette Apon, in februari door de Humanistische Omroep uitgezonden. Normale druk.