Het gevecht met de engel

Het gevecht met de engel – Andre J.F. Kobben

Het doen van onderzoek is een waar ‘gevecht met de engel’. Het vergt een ongehoorde inspanning, desondanks verschaft het zelden of nooit uitkomsten die onvoorwaardelijke en definitieve geldigheid bezitten. Dat hoeft ons niet al te verdrietig te stemmen. Strijdpunten maken de wetenschap nu juist tot zo’n boeiende onderneming.
Alle factoren die daartoe kunnen leiden komen in dit boek aan de orde: maatschappelijke verhoudingen, politieke opvattingen, de diverse onderzoekstradities en de tijdgeest. We dienen er rekening mee te houden dat in de wetenschap niet alleen in technisch maar ook in ethisch opzicht dingen soms misgaan.
De auteur onderscheidt ‘doodzonden’ en ‘dagelijkse zonden’ tegen de normen van de wetenschap. Zijn stelling is dat het niet zozeer de betrekkelijk zelden voorkomende doodzonden zijn, maar veeleer de cumulatie van dagelijkse zonden die de wetenschap en dus de samenleving schade berokkenen.

Deze stelling en andere stellingen licht de auteur toe met uit het leven gegrepen voorbeelden, ontleend aan zeer diverse gebieden van wetenschap.

André J.F. Kobben is antropoloog. In 1999 publiceerde hij samen met Henk Tromp het geruchtmakende boek De onwelkome boodschap, of hoe de vrijheid van wetenschap bedreigd wordt.

Recensie

Een bundel artikelen over, zoals de ondertitel vermeldt, ‘verheffende en minder verheffende aspecten van het wetenschapsbedrijf’. De antropoloog professor Kobben benadert de alledaagse praktijk van het wetenschapsbedrijf met een gezonde dosis wantrouwen: er gaat in dat bedrijf heel wat mis, zowel technisch als ethisch, en dat wordt maar al te vaak onder tafel geveegd. Hij illustreert die stelling in dit boek aan de hand van zeer uiteenlopende voorbeelden. De artikelen zijn grotendeels eerder verschenen en voor deze uitgave opnieuw bewerkt. Het boek bevat een index en uitvoerige noten en literatuurverwijzingen.
Dr. D.G. van der Steen