De verdwenen Messias

De verdwenen Messias – John Freely

Het geloof in de Messias die ooit de mensheid zal verlossen en de wereld zal redden is diep verankerd in het joodse geloof. In de zeventiende eeuw wordt in Izmir, in het Ottomaanse rijk, Sabbatai Sevi geboren. Deze rabbi is ervan overtuigd dat hij de langverwachte Messias is; hij reist door het land om volgelingen te verzamelen, wat hem goed afgaat. Zelfs wanneer Sevi zich tot de islam bekeert zijn er velen die hem trouw blijven. Zij vormen de joods-islamitische sekte van de Dönme, die ook nu nog bestaat De Dönme geloven dat Sevi niet dood is, maar enkel onzichtbaar en dat hun Messias zal terugkeren aan het einde der tijden.

De verdwenen Messias is een meeslepend en onbekend hoofdstuk uit de joodse religieuze geschiedenis dat zich afspeelt in de paleizen van de sultan in Istanbul, het getto van Venetië en Rome, de joodse scholen in Jeruzalem en Safed, en in de synagogen in Noord-Afrika.

Recensie

De auteur beschrijft zijn zoektocht naar het verhaal van de in de zeventiende eeuw ‘verdwenen’ joodse messias Sabbatai Tsevi, in 1626 geboren in Izmir uit joodse ouders. Hij werd opgeleid tot rabbijn, in 1665 verklaarde hij zichzelf tot messias. Hij kreeg veel volgelingen, maar mocht vanwege zijn onconventionele gedrag in Izmir geen gemeente leiden. In 1626 werd hij uit zijn woonplaats verbannen maar kwam later weer terug. Om zijn leven te redden, bekeerde hij zich tot de islam. Veel aanhangers volgden zijn voorbeeld. Zij vormden een geheime sekte die bekend staat als de ‘Donme’; ‘overlopers’. De auteur volgt de belevenissen van Sabbatai nauwkeurig en weet door minutieus onderzoek veel feiten uit diens veelbewogen leven op te sporen. Vanaf zijn jeugd was Tsevi gefascineerd door de mystieke traditie van het jodendom en verdiepte zich in de kabbala en andere stromingen. In 1665 had een zekere Nathan, een kabbalist uit Gaza, een visioen met een afbeelding van Tsevi, waarin deze werd aangekondigd als de verlosser die de tien stammen van Israel zou verenigen. Nathan van Gaza werd de profeet van Tsevi. Het boek biedt vervolgens een verslag van de levensgevaarlijke omzwervingen van mensenmassa’s die zich daarbij in West-Europa aansloten.