Wetenschap en intuitie

Wetenschap en intuitie – H. A. M. Snelders

Het romantische wereldbeeld dat in het Duitse taalgebied rond 1800 een nieuw levensgevoel en een nieuw wereldbeeld probeerde te geven, ontstond vooral onder invloed van nieuwe natuurwetenschappelijke ontdekkingen en nieuwe wijsgerige grondslagen. De romantici waren gefascineerd door het toenmalige natuuronderzoek, dat hun liet zien dat de wereld dynamisch en niet mechanisch was. De romantische natuuronderzoeker zag de wereld als één levend geheel en wilde alle natuurverschijnselen onder één noemer brengen. Natuur en cultuur waren voor hem niet te scheiden. Natuurwetenschap was tegelijk geesteswetenschap. De in dit boek beschreven periode, die te dateren valt tussen de verschijning van Schellings Ideen zu ritser Philosophie der Natur in 1797 en de dood van Hegel in 7831 en de Kosmosvorlesungen die Alexander von Humboldt in de jaren 1827-1828 in Berlijn hield, laat de pogingen van de romantische natuurfilosofen zien om de hun inziens verloren gegane eenheid van geest en natuur te herstellen.

Recensie

De auteur, hoogleraar in de geschiedenis van de natuurwetenschappen aan de Rijksuniversiteit te Utrecht en aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, beschrijft de periode van de romantische natuuronderzoekers die de wereld als één levend geheel zagen en die alle verschijnselen onder één noemer probeerden te brengen. Vooral in Duitsland staat de natuurwetenschap in de eerste helft van de 19e eeuw sterk onder invloed van de romantische natuurwetenschap. De auteur beschrijft de werkwijze van de romantische natuurwetenschappers naar de verschillende disciplines. Aan het romantisch natuuronderzoek in Nederland wordt nadrukkelijk aandacht besteed. Het boek sluit af met een beschouwing over de reacties van natuurwetenschappers. In dit laatste hoofdstuk en in zijn conclusie stelt de auteur zich zeer terughoudend op in de formulering van zijn eigen waardering. Hoe het romantisch natuuronderzoek betekenis kan hebben voor vandaag en morgen blijkt feitelijk onbesproken. Het boek is goed leesbaar.