Mag er een eind komen aan het bittere einde?

Mag er een eind komen aan het bittere einde? – H.M. Kuitert

Levensbeëindiging onder welke noemer dan ook houdt de Nederlandse samenleving al tientallen jaren bezig en het buitenland al jaren in de ban: wat doet men daar in Nederland nu wel of niet? Toen ik in 1981 Een gewenste dood: euthanasie als moreel en godsdienstig probleem schreef, waren er mensen – optimisten, zeg je vandaag – die het boek als een achterhoedegevecht inschatten, de discussie was eigenlijk al afgelopen. Niet dus, dat is wel gebleken. Het had voor mij dus zin om aan de meningsvorming te blijven deelnemen, toen het boek aan een nieuwe druk toe was.

Mijn oorspronkelijke bedoeling was om daartoe de tekst (ze stamde tenslotte uit 1981) te voorzien van een ‘upgrading’. Dat zou dan een herziene, vierde druk van ‘Een gewenste dood’ worden. Maar het is anders gelopen. Al werkende aan het project zag ik de onmogelijkheid van die poging in, de tekst wilde niet worden wat ze moest zijn en ik zelf voelde mij ongelukkiger worden naarmate ik er meer in streepte en schrapte. Ik ben dus een andere richting ingeslagen en helemaal opnieuw begonnen.

Recensie

Kuitert (em. hoogl. VU, Amsterdam) heeft de gave moeilijke problemen in begrijpelijke taal te presenteren zonder ze te versimpelen. Zijn uitgangspunt is dat een goede dokter zijn patiënten het bittere einde bespaart, juist omdat hij dokter is. Euthanasie mag dus (op verzoek van de patiënt en als diens situatie er aanleiding toe geeft), maar ook levensbeëindiging bij patiënten die daarom niet kunnen vragen (zwaar gehandicapte zuigelingen, onomkeerbaar comateuzen) is niet altijd uitgesloten en soms zelfs geboden. Een dokter die daarvoor wegloopt, doet zijn patiënten meer kwaad dan goed en dat mag een dokter zeker niet doen. Kuitert huldigt een ruimhartig standpunt, maar hij maakt het zichzelf niet gemakkelijk. Voortdurend vraagt hij zich af welke bezwaren tegen zijn standpunten kunnen worden ingebracht, zodat zelfs iemand die zijn conclusies niet deelt dit boek met waardering zou kunnen lezen. Voorlopig lijkt het het best doordachte Nederlandse boek over ethiek en levensbeëindiging in verband met de gezondheidszorg.
(Biblion recensie, Mr. drs. D.P. Engberts)