Het land van de stilte

Het land van de stilte – Paul Broks

Het land van de stilte is een fenomenaal boek over herinnering en identiteit, gevat in een mozaïek van neurologische vertellingen, filosofische parabels en autobiografische overdenkingen. Net als de illustere Sacks en Damasio bestudeert neuropsycholoog Paul Broks defecten in het menselijk brein om meer te weten te komen over de menselijke geest.

Met de precisie en helderheid van een arts schrijft Broks over de bijzondere levens van gewone mensen die een hersenbeschadiging hebben opgelopen. Vaak zijn het gedrag en het gevoel van deze patiënten hierdoor veranderd. Ze kunnen moeilijk beslissingen nemen, prioriteiten stellen of de consequenties van hun daden overzien. Hun gevoel is door elkaar geschud. Ze lopen over van emoties, of hun gevoel lijkt geheel verdwenen. Zoals Stuart, die telkens aarzelend aan zijn vrouw vraagt of het klopt dat hij niet meer van haar houdt. Of Jeanie, die denkt dat ze dood is. Schrijnend is het portret van de ‘eierschaal-jongen’, wiens persoonlijkheid in gruzelementen ligt na zijn val in een liftschacht.

Macaber maar menselijk, aangrijpend en verontrustend zijn de ervaringen van deze patiënten en van Broks zelf, als hun betrokken arts. Broks is een fabelachtige verteller, die zijn verhalen doorspekt met leesbare en leerzame terzijdes over wat neuropsychologie is, wat het ons kan leren over onze ziel, ons karakter en ons zelfbewustzijn. Een onmisbaar boek over geluk, medeleven en menselijke veerkracht bij tegenslag.

Recensie

De boeken van Luria, Klawans, Damasio en vooral Oliver Sacks over hun patiënten met ‘vreemd’ gedrag op basis van hersenletsels en -aandoeningen zijn beroemd geworden. De Engelse neuropsycholoog (en geen arts zoals de flap vermeldt) Broks beschrijft ook een aantal patiënten met neuropsychologische symptomen. Daarnaast beschrijft hij echter vooral zichzelf, zijn diepe gedachten en emoties die door deze patiënten bij hem worden opgewekt. Dit alles levert een chaotisch boek op dat ver onder het niveau van de eerder genoemde schrijvers blijft. De ondertitel zou beter ‘neuropsychologische reizen’ hebben kunnen luiden, zoals in de oorspronkelijke Engelse uitgave. Het boek heeft meer een gevoelswaarde dan een informatief karakter.
M.A.M. Bomhof, neuroloog-psychiater