Het boekje van het volkomen leven (NIEUW BOEK)

Het boekje van het volkomen leven (NIEUW BOEK) Heleen Eskens (vert.)

Naar Luthers uitgave van de Theologia Deutsch

Uit de 14e eeuw stammende verzameling van meditaties, zowel stoelend op de Heilige Schrift als op speculatieve neoplatonische ideeen, om tot een vereniging van het praktisch-godsdienstige en het zuiver mystieke te geraken. Van bijzonder belang, omdat het laat zien hoe sterk het persoonlijk mystiek-spiritualistische reeds in de middeleeuwen leefde en tevens omdat het via zijn brugfunctie: dit leven binnen bereik gebracht van en tot steun voor allen die zich in een dogmatisch christendom niet konden vinden. Een bijdrage tot waardering van individueel esoterisch denken.

Het oudst bekende handschrift van dit boekje stamt uit 1497, maar de tekst is minstens een eeuw ouder. Het boekje zou geschreven zijn door een ridder en priester van een Duitse Orde bij Frankfort, en wordt beschouwd als een werk uit de late middeleeuwse mystiek. Het zou wellicht aan de vergetelheid ten prooi gevallen zijn, ware het niet dat Luther het in 1516-1518 opnieuw uitgaf onder de titel Theologia Deutsch.

Luther schrijft in zijn inleiding dat hij er meer van geleerd heeft dan van welke tekst ook, met uitzondering van de Bijbel en het werk van St. Augustinus. Hierdoor werd het boekje natuurlijk meteen beroemd. De eerste vertaling – in het Nederlands! – verscheen in 1521. Voor Luther was het boekje een bevestiging en een demonstratie van zijn overtuiging dat men het best in zijn moedertaal over God kan spreken, en niet in het Latijn of een andere oude taal.