Geloof, wetenschap en maatschappelijke omwentelingen

Geloof, wetenschap en maatschappelijke omwentelingen – A.G.M. van Melsen

Dit boek analyseert de invloed van de ontwikkeling van de natuurwetenschap en de techniek op de cultuur en de maatschappij. Het wil zodoende een beter zicht geven op de huidige maatschappelijke crisis. Daarbij komen vele vragen aan de orde. Een daarvan is in hoeverre de wetenschappelijk-technische ontwikkeling een werkelijke vooruitgang betekent. De zekerheid waarmee deze vraag tot voor kort positief beantwoord werd, is in onze dagen verdwenen. Nog maar weinigen geloven dat verdere wetenschappelijk-technische vooruitgang min of meer automatisch tot algemene vooruitgang zal leiden. Er is daarom dringend behoefte aan een analyse als in dit boek wordt gegeven. Evenzeer zijn er criteria nodig om vooruitgang te onderscheiden van ontwikkelings- en veranderingsprocessen in het algemeen.

Zelfs indien deze criteria te vinden zijn, blijft het echter de vraag of het historische ontwikkelingsproces stuurbaar is. In hoeverre is hier noodzaak in het spel, in hoeverre zijn er vrijheidsgraden? Bij het bespreken van deze thema’s besteedt de schrijver bijzondere aandacht aan de oorzaken van de meningsverschillen inzake ethische en maatschappelijke idealen en waarden. Daarbij komt ook het probleem van de waardevrijheid van de wetenschap ter sprake.

Het eerste deel van het boek houdt zich vooral bezig met de maatschappelijke consequenties van de ontwikkeling van de wetenschap. In het tweede deel staat centraal de kwestie welke de gevolgen van deze ontwikkeling voor de christelijke geloofsvisie zijn. De bespreking van de strijd tussen geloof en wetenschap met de uiteenlopende visies op wat op aarde door mensen aan vooruitgang te verwezenlijken is, mondt uit in de vraag of het geloof nog wel een toekomst heeft. Wanneer dat inderdaad zo is, wat zou dan de betekenis van de geloofsvisie kunnen zijn voor de problemen waarvoor onze tijd zich gesteld ziet?

Auteur

Prof. dr. A. G. M. van Melsen (1912) is sedert 1946 hoogleraar wijsbegeerte aan de K.U. te Nijmegen. Hij schreef o.m.: Natuurwetenschap en wijsbegeerte, 1946; Natuurfilosofie, 1955; Natuurwetenschap en techniek, 1960; Evolutie en wijsbegeerte, 1964; Wetenschap en verantwoordelijkheid, 1969.