Engelen, heiligen en noodhelpers – Aat van Gilst en Hans Kooger
Door de eeuwen heen hebben engelen, heiligen, martelaren of noodhelpers vele mensen aangesproken. De belangstelling voor deze hemelse wezens en aardse stervelingen is in onze tijd beslist weer toegenomen. Van engelen weten wij, op bijbelse en andere getuigenissen na, in het algemeen weinig exacte zaken. Maar velen geloven in hun aanwezigheid, boodschappen en steun. De lijst van heiligen, vrome en soms excentrieke mannen en vrouwen, is erg lang en gevarieerd. De veertien noodhelpers, vrijwel allemaal martelaren, onder wie drie vrouwen, leefden merendeels in de vierde eeuw. De noodhelpers hielpen, naar vele getuigenissen, al ontelbare ongelukkigen, zieken, gehandicapten, stumpers of stervenden. Dat is een troostrijke gedachte. In dit boek, het tweede van een trilogie, passeert in kort bestek een stralende rij van hemelse boodschappers: de (aarts)engelen, zoals Michaël en Gabriël. Eerbiedig gevolgd door verhalen over ruim drie dozijn heiligen, afkomstig uit alle windstreken. U zult achtergronden, legenden, bedevaartplaatsen, folklore en feesten aantreffen van bijvoorbeeld de Drie Wijzen uit het oosten, St. Anna, St. Jozef, Jan de Doper, paardheiligen (St. Joris, St. Martinus, Sinterklaas, St. Eligius), St. Odilia, Kleine Theresia, pater Pio, Arnold Janssen en vele anderen. Als laatsten komen de veertien noodhelpers, al sinds de 13e eeuw vereerd, aan de beurt. Deze gids, geschreven door twee kritische hevig geïnteresseerden in engelen en heiligen, spoort u opnieuw aan om eens een zwerftocht of bedevaart te maken naar sacrale plaatsen, met herinnering aan bijzondere schepsels. Wij verwachten dat in het nieuwe millennium engelen, heiligen (er komen steeds nieuwe bij) en noodhelpers ons mensen blijvend zullen boeien, helpen en troosten.
Recensie
Aan de ene kant vertelt de flaptekst van dit boek in vrome taal dat uitgever en schrijvers verwachten dat heiligen ons mensen blijvend zullen boeien, helpen en troosten. Aan de andere kant zijn zij bijzonder kritisch. Zo kritisch, dat het deze lezer moeilijk valt om de inhoud van de flaptekst voor waar te houden. Een ironische flaptekst, wellicht? Op zich is een kritische instelling een goede eigenschap, maar de auteurs combineren dit met onzorgvuldigheid. Die combinatie is niet goed. Een voorbeeld: ‘verering van heiligen behoort niet tot de officiële kerkleer’. Hoe zit het dan met de talloze heiligverklaringen van de laatste decennia? Dit boek is wel mooi vormgegeven en rijk geïllustreerd (in zwart-wit) en bevat een omvangrijke literatuurlijst van vijftien pagina’s. Naast engelen en veertien Noodhelpers beschrijven de auteurs een veertigtal andere populaire heiligen en bijbehorende bedevaartoorden in binnen- en buitenland. Er zit veel aardige informatie bij, verluchtigd met ‘tongue-in-cheek’-opmerkingen. De auteurs schreven eerder ‘Maria. Extase bloed en tranen’.
(Biblion recensie, Drs. J.M. de Jong)