De Weg van Lao-tse

De Weg van Lao-tse – Johan Willemsens

De Tao Te Tjing — de gezaghebbende verhandeling over de Weg en zijn Deugdzame Werking — is een van de meest vertaalde werken uit de wereldliteratuur. Het is het basiswerk van het Taoïsme, een Chinese stroming die religieus en wijsgerig inzicht weet te integreren met de levenspraktijk. De eenvoud van de Tao Tjing heeft elke poging het te reduceren tot een leer, een school of een instituut weten te weerstaan.

Bijna iedere vertaling krijgt de nestgeur mee van het van specialisme van de vertaler: de sinoloog blijft zich in de taal verstrikken, de filosoof in wijsgerige denkbeelden, en de dichter in de meeslepende schoonheid van de verzen.
Deze vertolking onttrekt zich aan de beperkingen van de specialisatie. Zij blinkt uit door direktheid. De lezer kan zonder de omwegen van andere versies contact leggen met Tao. De van-mens-tot-mens toonzetting van de verzen geeft de oorspronkelijke diepe levenservaring en de humorvolle nuchterheid van het Taoïsme weer.

Johan Willemsens (geb. 1934) is een telg van een Amsterdams geslacht van kunstenaars en ambachtslieden. In dienst van verschillende bedrijven vertoefde hij langdurig in diverse uithoeken van de wereld, met inbegrip van Japan en China. Zijn stelling dat de oosterse filosofie vooral een westerse aangelegenheid is geworden zag hij met eigen ogen bevestigd. ‘Het is aan ons, zegt hij, ‘om de ware leer van Lao-tse en Tjoeang-tse voor de vergetelheid te behoeden.

Recensie

De Tao Te Tjing bevat de wijsheid van de Chinese wijsgeer Lao Tse (ongeveer 300 v.C.), en is vele malen vertaald, ook in het Nederlands. In deze publikatie vinden we de allernieuwste vertolking: het gaat Willemsens niet om de letterlijke vertaling, maar om een weergave van de bedoeling van de tekst, zoals door de auteur ontdekt. We hebben hier nu een goed leesbare tekst voor ons, die als regel dichtbij de grondtekst blijft, en voorzover op grond van andere vertalingen valt na te gaan dichtbij de inhoud blijft. Hoewel dus niet onverdienstelijk, blijft een vertaling direkt uit het Chinees toch de voorkeur hebben voor wie de Tao Te Tjing werkelijk wil verstaan. De auteur bedoelde de tekst zo helder weer te geven dat verdere uitleg overbodig is; niettemin zouden een goede inleiding en verklarende kanttekeningen nuttig zijn geweest.
(Biblion recensie, R. Kranenborg)