De spirituele aap

De spirituele aap – Barbara King

Al bij de mensaap vind je de eerste sporen van religieus gedrag. Dat beweert de Amerikaanse biologisch antropoloog Barbara King, de hedendaagse Jane Goodall. Volgens haar zijn hogere primaten – mensapen en mensen – er door hun sociale levenswijze op ingesteld geraakt emotionele relaties met elkaar en uiteindelijk ook met het ‘hogere’ aan te gaan.

Deze stelling werkt King uit in een toegankelijk boek vol anekdotes over haar observaties van mensapen. Het bevat ook fascinerende gegevens over het gedrag van onze menselijke voorouders, hedendaagse natuurvolken en moderne mensen. In tegenstelling tot Dennett en anderen ziet King in deze evolutionaire aanleg niet het bewijs dat religie ‘slechts’ een hersenkronkel is die ons helpt onze soort in stand te houden. Maar in tegenstelling tot aanhangers van Intelligent Design houdt die aanleg voor haar ook geen aanwijzing in voor het bestaan van God of de waarheid van welke religieuze overtuiging dan ook. King benadert haar studie-objecten als welwillende agnost.

Recensie

Bij mensapen vinden we sociaal gedrag dat geduid kan worden als een bepaald soort van religieus gedrag. Helpt dit om de menselijke religiositeit beter te begrijpen? De auteur bestudeerde het gedrag van apen en mensapen en is hoogleraar antropologie in Virginia (VS). Zij licht uitgebreid toe dat en hoe het sociale omgaan een belangrijk fundament vormt voor religieus gedrag. Religie is voor haar geen losse hersenkronkel die de (menselijke) soort helpt in stand te houden, zoals Daniel Dennett meent, maar het socio-biologisch fundament is evenmin een bewijs voor welke religieuze visie dan ook. Ze doet verslag van eigen onderzoek en literatuuronderzoek en werpt daarbij onder meer ook een verrassend licht op Neanderthalers en de betekenissen van prehistorische vondsten zoals de tekeningen in de grot van Lascaux. Bevat enkele illustraties, noten en een uitgebreid register. Prettig lettertype. Een zeer degelijk en toegankelijk boek over een thema dat velen fundamenteel boeit en interesseert.
NBD Biblion, F.M. Boon