De heidense Christus – Tom Harpur
Lang voor de komst van Jezus Christus geloofden de Egyptenaren en andere oude volkeren in de komst van een messias, een madonna en haar kind, een maagdelijke geboorte en de incarnatie van de geest in het vlees. De oude christelijke kerk nam deze waarheden over als de kernpunten van het christelijk geloof, maar miskende de oorsprong ervan. Wat ooit was begonnen als een universele geloofsleer verwerd algauw tot een door rituele gekenmerkt instituut met ultraconservatieve kerkleiders aan het hoofd die uitsluitend een letterlijke duiding van deze oude verhalen accepteerden. Volgens Harpur is een christendom dat zo te werk gaat ten dode opgeschreven. Alleen wanneer de christelijke religie gaat inzien dat Christus in ieder van ons leeft, zullen we werkelijk begrijpen wie we zijn en wie we bedoeld zijn te worden.
Recensie
De auteur, universitair docent in Toronto, kwalificeert zichzelf als ‘een journalist met een specialistische opleiding in theologie en religie’. Hij schreef dit boek als ‘een eerlijke en oprechte speurtocht naar spirituele waarheid’. Met als thema: waar ligt de oorsprong van het christendom? Diepgaande bestudering van eigentijdse en oeroude geschriften leidde tot de overtuiging dat hetgeen in de bijbel is te lezen, teruggevoerd kan worden naar allegorische, spirituele en mythische benaderingen en verhalen uit het oude Egypte en parallellen vertoont met religieuze getuigenissen in andere culturen. ‘Christos’ is in die lijn de naam die werd gegeven aan de tegenwoordigheid van God in ieders innerlijk; hij duidt een gemeenschappelijk spiritueel erfgoed aan; Jezus is de symbolische verpersoonlijking daarvan. Het waren de paganisten die hun geloof in deze innerlijke Christos/Christus uitdroegen. Maar de kerk die hen later ‘heidenen’ of ‘ketters’ noemde, maakte aan hun opvatting en leven vaak gewelddadig een einde door middel van boekverbranding, vervloeking, vervolging en dood. Het boek geeft tal van concrete voorbeelden en mondt uit in een vurig pleidooi voor een kosmisch christendom. Met verklarende woordenlijst, noten, literatuuroverzicht en register.
Ton Smits